Kayıtlar

Mart, 2016 tarihine ait yayınlar gösteriliyor

Bilim vs Sözdebilim

Resim
19.yüzyıl başlarında Franz Gall ve Johann Spurzheim günümüzde artık kullanılmayan Frenoloji adında yeni bir çalışma alanı geliştirdi. Gall ve Spurzheim düşüncelerimizin oluşumunda beynin en önemli organ olduğunu düşünüyordu. Fakat her ikisi de “bellek” ya da “yavruya duyulan sevgi” gibi yetilerin ,  ilgili beyin bölgesinin  boyutlarıyla ilgili olduğuna inanıyordu. Örneğin frenolojide sevgi dolu bir annenin ilgili beyin bölgesinde bir çıkıntısı olması gerekiyordu ve bunun boyutu önemliydi. Frenoloji'nin ortaya çıkmasıyla kafatası inceleyerek kişilik analizinin yapılabileceği görüşü oluştu ve insanlar kafalarındaki çıkıntıları kontrol ve analiz ettirmek için frenoloğa gitmeye başladı.  1843'te deneysel fizyolojinin öncüsü François Magendie frenolojiyi günümüz sözdebilimi ilan etti. Artık bunların hepsi geride kaldı, mesela havale, delilik ya da ruhların musallat olması gibi durumların tedavisinde kullanılan kafatasında delik açma işlemi ya da 17. yüzyılda Huntington ha...

Kız Çocukları için STEM Kampları

Resim
Nobel ödüllü bilim insanı Prof. Aziz Sancar Türkiye’deki eğitim seviyesini arttırmak için yeni bir proje başlatıyor.   Bu projede özellikle kız çocuklarının eğitimine odaklanılıyor ve projenin  Kız Çocukları için STEM Kampları adı altında gerçekleştirilmesi planlanıyor.   Aziz Sancar projeyi şu sözlerle ifade ediyor; “Bütün çocuklarımıza bilim alanında eğitim ve öğretim sunulması gerekiyor. Eğer kızlarımızı okula göndermezsek işgücümüzün yarısını  kaybetmiş oluruz.” Figür 1. Projenin resmi web sitesinin ana sayfası  Peki nedir bu STEM ? STEM İngilizce olarak   Science (Fen), Technology (Teknoloji), Engineering (Mühendislik) ve Mathematics (Matematik) alanlarının baş harflerinin birleşiminden oluşmaktadır. Aynı zamanda STEM kelimesi İngilizce’de kök anlamına gelmektedir. Bu yan anlamdan da ortaya konulmak istenen, küçük yaşta (kökten) eğitimin temellerinin bu alanlarla entegre bir şekilde atılmasıdır. Figür 2. STEM görseli Kız Çocukları için STEM Kamp...

'Aylaklık' Hali Beynimizi Daha mı Çok Çalıştırıyor?

Resim
Hiçbir şeye odaklanmadan, zamanımızı boşa harcamak olarak adlandırdığımız yani ‘aylaklık’ ettiğimiz zamanlarda beynimizin daha çok çalıştığını söylesem ne yapardınız? Hemen ayaklarınızı uzatıp yatmaya mı başlardınız? Ya bu davranışın matematik ve fiziğin temellerini attığını söylesem? Descartes’ten bahsediyorum. Descartes bir sabah yatağında yatarken odasında uçan sinek dikkatini çekmiş. Sineğin odasında uçuşunu uzun uzun izlemiş ve sineği görmeyen birine sineğin konumunu nasıl anlatabileceği üzerinde düşünmeye başlamış. Uzun izlemelerin sonunda sineğin (3 boyutta) iki duvar ve tavan dikey uzaklıklarıyla hareket ettiğini anlamış ve günümüzde Kartezyen Koordinat Sistemi olarak adlandırdığımız sistemi tanımlamıştır. Bir diğer örnek olarak ise Newton verilebilir. Newton her gün bahçeye çıkar, elma ağacının   altında oturur, çayını yudumlarken elmaların yere düşüşüne şahit olurmuş. Birgün o elmalardan birinin kafasına düşmesiyle düşünmeye başlamış. Ve şu soruyu sormuş; Bu elmalar nede...

Zihin Kuramı nedir?

Resim
Zihin kuramı bireyin kendi zihninin ve başkalarının zihinlerinin nasıl çalıştığı, duyguların, inançların ve arzuların nasıl oluştuğu konusundaki teorisi olarak tanımlanabilir. Çocukların zihin kuramını normal durumlarda 3-4 yaşına kadar geliştirmiş olduğu varsayılıyor. Zihin kuramının önemi pek çok hastalıkla olan ilişkisinden açıklanabilir.Zihin kuramı eksikliği otizm, şizofreni ve dikkat eksikliği & hiperaktivite bozukluğunda görünen semptomlar arasındadır. Zihin kuramı çerçevesinde otizmi inceleyen bilim adamları, otistik davranışların kişinin zihinsel durumları kendisine veya başkasına yükleme yetisinin olmamasından kaynaklandığını varsayarlar. Sally ve Anne testi* gibi yanlış inanç testlerine  otistik çocukların verdiği atipik cevaplar bu kuramı destekler niteliktedir. * Sally ve Anne testi: çocukların kendi inançları ve başkalarının inançlarını ayırt edip edemediğine bakan bir testtir. Çocuğa iki farklı oyuncak bebek tanıtılır; Sally ve Anne. Sally’nin bir sepeti Anne’nin...

Beynimiz kendini iyileştirebilir mi?

Resim
Nörogenez Kolunuz ya da bacağınız kırıldığında alçıya alınır, bir süre sonar kemikler iyileşir, elinizi yakarsınız, su toplar ve zamanla o da düzelir. Böbrek yetersizliğinde böbrek nakli yapılır, hasta iyileşir. Peki beynimize zarar geldiğinde ne olur? Beyin nakli şimdiye kadar yapılmış birşey mi? Vücudumuzun, organlarımızın kendini iyileştirme yeteneği var, beynimizin neden olmasın? Çok yakın bir zamana kadar beyin hücreleri nöronların (sinir hücreleri) herkeste sınırlı bir sayıda olduğu ve bu sayının artamayacağı düşünülüyordu. Birisi başını çarptığında nöronlarının öldüğü ve yerine yenisi yapılmayacağı sanılıyordu; ancak yapılan araştırmalarda beynin hipokampus bölgesinde nöron üretiminin devam ettiği gözlemlendi. Hipokampus Yunanca denizatı/canavarı anlamına geliyor.                            Hiopokampus limbik sistemin bir parçasıdır, duygulardan, öğrenmeden ve hafızadan so...