Doğrulama sapması

 
1960 yılında, Peter Wason 2-4-6 problemi üzerine raporunu yayımladı. İnsanlara 3 rakamdan oluşan bir seri gösteriyor ve burada bir kural olduğunu söylüyordu. Katılımcılar başka üçlü rakam dizileri üretecek ve yeni rakam dizisinin kurala uyup uymadığını soracaklardı. Deneyci sadece evet ya da hayır diyecek, katılımcılar kuralı tahmin edeceklerdi. İşte bir katılımcı ve deneyci arasında geçen soru yanıt seansı:

Deneyci: 2 - 4 - 6
Katılımcı: 4 - 6 - 8
Deneyci: Evet
Katılımcı: 120 - 122 -124
Deneyci: Evet
Katılımcı: Kural, ardışık çift sayılar
Deneyci: Hayır
Katılımcı: 35 - 37 - 39
Deneyci: Evet
Katılımcı: Kural, ardışık, iki ile artan sayılar
Deneyci: Hayır

İnsanlar kural ile ilgili yeni hipotezler üretmekte sorun yaşamıyorlar, hatta bazen oldukça karmaşık hipotezler. Ancak hipotezlerini test etmek için sadece destekleyici örnekler seçiyorlar. Neredeyse hiç bir zaman çürütecek örnekler seçmiyorlar. Mesela:

Katılımcı: 2 - 4 - 5
Deneyci: Evet
Katılımcı: 2 - 4 - 3
Deneyci: Hayır

şeklinde ilerlese kuralı tam olarak bilebilirlerdi; herhangi artan sayı serisi.

Buna doğrulama sapması, - confirmation bias, adı verildi. İnsanlar başka kişilerin önermelerine karşı çıkmakta oldukça iyiler ancak kendi fikirleri söz konusu olduğunda, bu fikri sahiplenirler. Adeta çocukları gibi, fikirlerini korumak isterler ve kaybetmek istemezler.

Jonathan Haidt'in The Righteous Mind adlı kitabından.









Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Bornova Travesti

Bornova travesti son zamanlarda twitter ve vk sosyal medya platformlarında oldukça aktif olduğunu görüyoruz. Bu platformlarda izmirli travestiler kendilerine arkadaş aramaktalar. Son yıllarda internet sitelerine erişim kısıtlamaları karşısında sıkıntı yaşayan bornova, kordon, alsancak ve izmir genelindeki travestiler aşağıda belirtmiş olduğumuz etiketler ile kendilerini göstermekteler. izmir travesti izmir travesti vk bornova travesti izmir travestileri bornova travesti twitter travesti vk vk travesti travesti izmir alsancak travesti izmir vk porno izmir travesti twitter izmir travesti vip vk travesti izmir twitter travesti izmir bergama travesti sikiş travesti izmir vip travesti izmir seks vk izmir travesti numaraları travesti izmir twitter kıbrıs sex vk izmirtravesti vk bornova travestileri izmir gay vk izmir cd vk bornova vk izmir trv vk vk izmir porno izmir travestivk twitter bornova travesti buca travesti vk travesti izmir vk ızmır gay v...
Devamı

Guguk kuşları

Resim
Guguk kuşları çok ilginç hayvanlar. Doğanın en kandırıkçı, en aldatıcı hayvanlarından biri. Baksanız – internetten resmine bakabilirsiniz “cuckoo”, “ Cuculus canorus ” terimleri ile arayabilirsiniz, gayet masum bir kuş gibi görünebilir. Ancak inanılmaz bir yetenekleri var. Anne guguk kuşu yavrularını bir başka kuşun yuvasına bırakıyor ve yavruları bu kandırılan kuş tarafından büyütülüyor. Nick Davies, guguk kuşları üzerine çok yıllardır çalışan bir biliminsanı. Hemen hemen her yazını, İngiltere’deki bir doğal koruma alanında bu kuşları gözlemleyerek geçiriyor. Guguk kuşları yazın iki aylığına, yavrulamak için İngilere’ye geliyorlar. Yılın geri kalan zamanında ise Afrika’da oluyorlar. Yavrulamak için bunca yolu gelmeleri şaşırtıcı. Tabii sadece guguk kuşları değil, daha pek çok tür yılda iki kez bu uzun yolculuğa çıkıyor. Tercih ettikleri yavrulama yerleri var ve İngiltere’deki bu korunmuş alan da bunlardan biri. Guguk kuşları ile aynı zamanlarda göç eden ve aynı yerlerde yavrulayan baş...
Devamı

Milenyum Köyleri Projesi

Resim
Afrika’da büyük ölçekli bir deney yapılıyor. Bu deney, ülkenin enstitülerini değiştirmeden, yerel köylülere yardım fark yaratabilir mi sorusunu test ediyor. Ekonomist Jeffrey Sachs, yoksulluğun kendi kendini güçlendiren bir tuzak olduğuna inanıyor. Afrika’da tahıl üreten çiftçiler kötü toprak ile uğraşmak zorundalar ve gübre almaya paraları yok. Ürettikleri mahsülden tohumları saklıyorlar , ancak bunlar düşük verimli çeşitler. Dolayısıyla Afrika dışındaki gelişmiş ülkelerdeki çiftçilerin elde ettiğinin üçte biri oranında verim alabiliyorlar, daha iyi tohumlar ya da gübre almalarına yetecek kadar para kazanamıyorlar. Zamanın Birleşmiş Milletler (BM) genel sekreteri Kofi Annan, 2002’de Sachs’ı BM Milenyum Köyleri Projesi’nin direktörü olarak atayınca, Sachs yoksul insanların bu yoksulluk tuzağından kurtulmaları için pratik ve güvenilir yollar aramaya başları. Eğer yerel çiftçilere gübre ve iyi tohum almaları için yardım edilirse, artan verimleri ile yatırım yapabilirler diye düşündü. Yar...
Devamı